Auteur: Gerard Oldenhof

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit houdt rekening met tegenvallers die in de tientallen miljarden kunnen lopen, zo meldt Boerderij. Secretaris-generaal Kees-Jan Goet heeft in een brief aan informateur Plasterk een overzicht gegeven van de financiële risico’s die hij voorziet in de komende jaren. Deze risico’s staan los van de € 20 miljard die is vrijgemaakt voor de transitie van de landbouw.

In het lijstje met mogelijke tegenvallers staan o.a. de rechtszaak die Greenpeace heeft aangespannen over de vermindering van stikstofemissies. Mocht de staat die rechtszaak verliezen dan zijn de financiële consequenties die gepaard gaan met de dan verwachte gedwongen sanering van de sector groot. Er wordt rekening gehouden met een bedrag van € 10 tot 15 miljard.

Indien de 2000 PAS-melders gaan procederen tegen ingetrokken vergunningen zou dat een claim van € 7 miljard kunnen opleveren, zo is berekend. Voor subsidies om de investeringen van bedrijven voor een dierwaardige veehouderij te ondersteunen, wordt gerekend met een mogelijke last van € 3 miljard. Voor het mestbeleid (inclusief het actieprogramma nitraat) is mogelijk € 320 miljoen nodig, voor het Europees landbouwbeleid € 65 miljoen, voor de NVWA en RVO € 400 miljoen, voor de internationale verplichtingen op gebied van biodiversiteit € 500 miljoen, voor de Europese natuurherstelwet € 40 miljoen en voor andere Europese regelgeving € 150 miljoen.

Deze bedragen zijn allemaal gebaseerd op een ‘zwart scenario’, ervan uitgaand dat alles tegen zou zitten voor de staat.

 

De productie van de agrarische sector zal dit jaar nog meer in volume krimpen, zo verwacht ING. Het volume neemt komend jaar met 2% af ten opzichte van vorig jaar. Dat komt vooral door de stikstofmaatregelen. Ook is de mestmarkt ontregeld en dat zal nog jaren zo blijven.

In 2023 was er in de veehouderij al een volumekrimp van 0,7% ten opzichte van het jaar ervoor. Stikstof– en andere milieumaatregelen zijn niet de enige factoren die de productie drukken. Ook de vraag naar grond vanuit andere sectoren speelt een rol. In de loop van dit jaar wordt het effect van de opkoopregelingen merkbaar, verwachten de analisten van ING. Hoeveel van de 1.200 inschrijvers echt gaan meedoen, is nog niet bekend. Maar volgens de bank blijkt uit eerdere ervaringen dat minimaal 50% een reëel uitgangspunt is. Gezien de periode die zal verstrijken tussen het aanmelden en het daadwerkelijk staken van het bedrijf, zullen de eerste gevolgen pas in de tweede helft van 2024 zichtbaar worden in de sector.

Bij de biologische melkprijzen is de prijsontwikkeling stabieler dan voor de gangbare melk, waar een fore daling zichtbaar was. Vraag en aanbod liggen in Nederland in evenwicht waardoor de melkprijs stabiel was in 2023. Voor 2024 voorziet ING dat de markt licht kan groeien.

De natuur is een maand eerder in bloei dan 50 jaar geleden. Dat blijkt uit onderzoek van Nature Today. Door de opwarming staan planten en bomen eerder in bloei. In de periode van 1940 tot 1959 was het in januari en februari gemiddeld 2,1 graden. Nu is de gemiddelde temperatuur in die maanden 5,4 graden.

De verandering in bloeidatum is bijvoorbeeld terug te zien bij de gele kornoelje. De felle gele bloemetjes waren normaal gesproken pas halverwege maart te zien maar deze eeuw al steeds in februari. Ook bij de gewone sneeuwklok en de krokus zijn vroeger te zien. Vijftig jaar geleden bloeiden die eind februari, nu staan ze halverwege februari vol in bloei. Nog extremer is de verandering bij de hazelaar. Die bloeide in februari maar tegenwoordig is dat al december. Voor mensen die last hebben van hooikoorts betekent dit dat ze steeds vroeger in de winter al klachten zullen krijgen. Effecten zijn er ook voor kikkers, insecten en dus ook vogels die insecten eten.

Lees meer over het onderzoek op de website van Nature Today.

 

Bij de jaarlijkse verkiezing van de Agrarisch Ondernemer van het Jaar door Boerderij is de biologische melkveesector goed vertegenwoordigd. Biologische melkveehouders Peter Oosterhof (Foxwolde) en Joost Samsom (Wilnis) zijn twee van de kandidaten in de groep van 10 geselecteerde bedrijven. Daarnaast is melkveehouder Joost Woudstra (Menaldum) in omschakeling naar biologisch.

Op 1 maart worden de vijf genomineerden bekendgemaakt die meedoen in de daadwerkelijke verkiezing. Vanaf dat moment kan het publiek stemmen op hun favoriet. Op 27 maart wordt de winnaar gekozen die zichzelf een jaar lang ‘Agrarisch Ondernemer van het Jaar’ mag noemen. De winnaar van de titel ‘Agrarisch Ondernemer van het jaar’ krijgt een geldbedrag van €12.500. Deze winnaar wordt door de jury bepaald. Bezoekers van de website van Boerderij kiezen ook een winnaar. Deze winnaar van de publieksprijs ontvangt een bedrag van €2.500. Alle kandidaten worden voorgesteld op een speciale website.

Op You Tube zijn video’s te zien waarin Joost Samsom, Peter Oosterhof en Joost Woudstra worden voorgesteld.

Van de € 3 miljard aan extra financiering die Rabobank beschikbaar stelt aan boerenbedrijven voor verduurzaming is nog maar  € 35 miljoen aan extra krediet is uitgezet. Dat meldde Stefaan Decraene, voorzitter van de groepsdirectie van Rabobank, bij de presentatie van de jaarcijfers. De leningen kennen gunstiger voorwaarden. Boerenbedrijven kunnen hiervan gebruik maken als ze  verduurzamingsmaatregelen doorvoeren.

Sowieso lopen de financieringsaanvragen vanuit de landbouw terug. Na een daling van 40% in 2022  volgde 2023 met nog eens een daling van 35%. Het aantal aanvragen nam wel toe maar de omvang van gevraagde kredieten is kleiner. Boeren beperken zich tot noodzakelijke materiële vervangingen.

Decraene wijdt de stagnatie aan de politieke onduidelijkheid: “We zitten in een impasse. Landbouwers wachten af met investeren, zonder Landbouwakkoord en zonder regering. Boeren hebben politieke duidelijkheid nodig om goede keuzes te maken over waar zij in kunnen investeren.” Zo lang maar duidelijk is wat kan en mag, ziet hij wel bereidheid in de landbouw om te investeren. Lees meer hierover op Boerderij.

 

 

 

De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen waarin wordt gesteld dat grond die van de overheid wordt gepacht en biologisch gecertificeerd is, biologisch moet blijven. De motie was ingediend door Laura Bromet van Groen Links-PvdA). Door biologisch gecertificeerde grond van de overheid biologisch te laten blijven, wordt  de doelstelling van 15% biologisch landbouwareaal haalbaarder. Via het Rijksvastgoedbedrijf en Staatsbosbeheer heeft de overheid invloed op de verpachting van grond.

Minister Adema steunde in de debat de motie. Hij zegde toe zich hoer hard voor te maken bij minister Hugo de Jonge van Binnenlandse Zaken, die verantwoordelijk is voor het Rijksvastgoedbedrijf.

 

 

Naar aanleiding van het gesprek dat De Natuurweide vanochtend met andere organisaties uit de melkveehouderij met minister Adema heeft gevoerd, hebben we gezamenlijk onderstaande verklaring opgesteld:

Update crisisoverleg

De melkveehouderij zit in zwaar weer en de wanhoop onder melkveehouders wordt steeds groter. De noodzaak om snel tot een oplossing te komen voor de huidige situatie is groot.

Vanmorgen hebben de melkveepartijen een indringend maar constructief gesprek gevoerd met minister Adema over de problemen in de mestmarkt en over hoe de melkveehouderij kan bijdragen aan oplossingen. We hebben de overtuiging dat de minister de door ons geschetste acute problematiek herkent en onderkent. Er is gesproken over de ongewenste stapeling van maatregelen en over de noodzaak om te komen tot een integrale aanpak. Er wordt vervolg gegeven aan het gesprek waarbij we nader in zullen gaan op mogelijke oplossingsrichtingen.

LTO-vakgroep Melkveehouderij

Nederlandse Melkveehoudersbond

Dutch Dairymen Board

Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt

De Natuurweide

Netwerk GRONDig

Nederlandse Zuivel Organisatie

Zuivel NL

Tot 26 februari is er de mogelijkheid om een zienswijze in te dienen voor het ontwerp programma Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). In het NPLG staan zowel de nationale doelen als regionale doelen voor natuur, water en klimaat. Voor de landbouwsector en individuele agrarische ondernemers is dit programma en de regionale vertaalslag ervan Provinciaal Programma Landelijk Gebied), dus van groot belang. Denk aan maatregelen rond Natura-2000 gebieden, beekdalen of veenweidegebieden.

Het Rijk en de andere overheden trekken hierin samen op. In het NPLG wordt toegelicht hoe deze langjarige samenwerking eruit ziet en hoe dit op een lerende manier wordt ingevuld. De maatregelen uit het NPLG kunnen gevolgen hebben voor het milieu. Om de gevolgen voor het milieu in beeld te brengen stelt het Rijk een planMER op. Het planMER is een rapportage waarin de gevolgen van het beleid voor het milieu inzichtelijk gemaakt worden door de milieueffecten van de structurerende keuzes te beschrijven.

Op de website van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zijn de bijbehorende documenten te downloaden en wordt uitgelegd hoe u uw zienswijze kunt insturen.

Volgens IFOAM Organics Europe, de  organisatie voor biologische boeren in Europa, zijn deze keer ook in deze sector boeren massaal de straat opgegaan om te protesteren tegen landbouwbeleid van nationale overheden en de Europese Unie. Dat meldt Ekoland. ‘Duizenden biologische boeren hebben zich aangesloten’, schrijft de Duitse IFOAM-voorzitter Jan Plagge in een verklaring.

Plagge pleit voor eerlijke prijzen en de erkenning voor de maatschappelijke extra inspanningen die biologische boeren verrichten: ‘Boeren die zich bezighouden met de agro-ecologische transitie worden niet goed beloond, noch door de markt, noch door het GLB. Veel biologische boeren lopen het risico de biologische certificering op te geven zonder betere steun van retailers en beleidsmakers.’

Plagge ziet ook problemen in de concurrentieverhoudingen: ‘De prijzen die aan biologische boeren worden betaald, zijn de afgelopen twee jaar in verschillende landen gedaald en zijn soms gelijk aan de prijzen die aan conventionele boeren worden betaald. Toch blijven detailhandelaren biologische producten tegen een hogere prijs verkopen, wat resulteert in hogere winstmarges, terwijl biologische boeren eronder lijden.’

Wel roept Plagge op om de het doel van de protesten zuiver te houden. Dat doel is eerlijke prijzen en eerlijke concurrentie: ‘De Green Deal en de Farm to Fork-strategie zijn cruciale beleidsmaatregelen en kunnen niet worden toegeschreven aan de oorzaak van de problemen van boeren, aangezien de meeste wetgevingsvoorstellen met betrekking tot de landbouw zijn geblokkeerd, verworpen of afgezwakt, en tot nu toe geen enkele impact op boeren hebben gehad. De transitie naar duurzame voedselsystemen kan niet alleen op de schouders van biologische boeren en consumenten rusten die bereid zijn meer te betalen voor voedselproductiemethoden die het klimaat en de biodiversiteit behouden. Boeren hebben eerlijke prijzen nodig die hun productiekosten weerspiegelen, en dit geldt nog meer voor boeren die het risico nemen om duurzamere landbouwpraktijken toe te passen, zoals biologische landbouw.”

Biologische melkveehouder Koos van der Laan uit Kamerik deelt in een gesprek met RTV Utrecht zijn zorgen over de stroom aan regels die op hem en de sector afkomen. Hij onderstreept dat er iets moet worden gedaan om de natuur minder te belasten. En ook dat de landbouw daar een belangrijke rol in kan en moet vervullen. Maar de hoeveelheid regels maakt het moeilijk om als boer de inkomsten op peil te houden. Als voorbeeld noemt Van der Laan de nieuwe regels rond het uitrijden van mest: “Elke boer gaat al zuinig om met zijn mest. Straks mogen we minder mest uitrijden, moeten we landstroken inleveren en in sommige gevallen overgaan op kunstmest. Maar kunstmest is echt niet de oplossing. Dat moet je aanvoeren met vrachtwagens en dat zorgt ook weer voor uitstoot en extra kosten.”

De Utrechtse gedeputeerde Mirjam Sterk Gedeputeerde Mirjam Sterk verwacht dat de natuur en de boeren snel gaan profiteren van het geld dat Den Haag beschikbaar stelt om de natuur te verbeteren. Provincies hebben voor miljarden aan plannen ingediend voor het landelijk gebied, onder meer om de stikstofuitstoot te beperken. “Agrariërs in de provincie wachten op perspectief en zijn ook gebaat bij deze middelen.”

Lees het hele artikel op de website van RTV Utrecht.