Beginselen van biologische landbouw: IFOAM
De IFOAM-beginselen vormen de wortels waaruit de biologische landbouw groeit en zich ontwikkelt. De beginselen laten ook zien welke bijdrage de biologische landbouw de wereld kan geven. Ze zijn wereldwijd een visie voor verbetering van de hele landbouw. Dit geldt zeker voor de toepassing van de IFOAM beginselen in de Nederlandse biologische melkveehouderij. Het is een continu versterkend proces via onderbouwend wetenschappelijk onderzoek en monitoring, en (door)ontwikkeling van de biologische melkveehouderij. De biologische sector geeft input op de Nederlandse interpretatie en uitvoering van de Europese biologische verordening. Vanuit de melkveesector worden daarnaast voortschrijdende inzichten en behoeften in de Aanvullende Normen opgenomen.
Holistische benadering
De IFOAM-beginselen kijken naar (de ontwikkeling van) het gehele systeem. Het draait niet alleen om het biologische melkveebedrijf maar ook om het creëren van de juiste omstandigheden en kaders daar om heen. Gericht beleid, juridische erkenning, gelijkwaardige samenwerking binnen de keten (tot en met de consument) en met andere biologische sectoren. Door de IFOAM-beginselen op de goede manier toe te passen, wordt het biologische transitiepad nog waardevoller.
Gezondheid
Beginsel van Gezondheid
Gezondheid van bodem, plant, dier, mens en de planeet zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. De biologische landbouw moet deze, als een geheel, in stand houden en versterken. Gezondheid van individuen en gemeenschappen is nauw verbonden met de gezondheid van ecosystemen. Een gezonde bodem levert gezonde gewassen, die goed zijn voor de gezondheid van dieren en mensen.
‘Gezondheid’ betekent dat levende systemen in tact zijn en worden gerespecteerd. Het gaat verder dan ‘afwezigheid van ziekte’. Het gaat om het in standhouden van lichamelijk, geestelijk, sociaal en ecologisch welbevinden. Sleutelkenmerken van gezondheid zijn immuniteit, veerkracht en regeneratie (oftewel herstel). De rol van de biologische landbouw – in productie, verwerking, distributie en consumptie – is het behouden en versterken van de gezondheid van ecosystemen en organismen. Van de kleinste bodemorganismen tot en met mensen en dieren.
De biologische landbouw wil voedsel met een hoge voedingswaarde produceren, dat bijdraagt aan preventieve gezondheidszorg en welzijn. Ze vermijdt daarom het gebruik van kunstmatige meststoffen, pesticiden, diermedicijnen en voedseladditieven, die een negatief effect op de gezondheid kunnen hebben.
Ecologie
Beginsel van Ecologie
Biologische landbouw is gebaseerd op levende ecologische systemen en kringlopen. De biologische landbouw werkt mee met die systemen en kringlopen, is er onderdeel van, versterkt ze en houdt ze in stand. Voor het welbevinden en bij het voeden van dieren en gewassen wordt uitgegaan van hun natuurlijke plek in het ecosysteem. In het geval van gewassen is dat de levende aarde. Voor dieren in de landbouw is dat een bedrijfssysteem dat past bij hun diereigenheid. Voor vissen en andere waterorganismen is dat hun natte leefomgeving.
Het grazen van vee in natuurgebieden en het verzamelen van wilde planten moet passen in de ecologische evenwichten en natuurlijke kringlopen. Deze kringlopen zijn universeel. Lokaal kunnen ze echter anders uitwerken door verschillen in de omstandigheden (klimaat, bodem, enz.). Het biologisch management moet zich dus aanpassen aan deze omstandigheden, aan ecologie, cultuur en schaal.
Inputs worden gereduceerd door hergebruik en efficiënt management van grondstoffen en energie. Met als doel: de kwaliteit van de omgeving in stand houden of verbeteren en gebruik van grondstoffen beperken. De biologische landbouw streeft een ecologisch evenwicht na door agrarisch natuurbeheer en behoud van biodiversiteit. Iedereen die biologische producten produceert, verwerkt, verhandelt of consumeert moet het milieu, klimaat, landschappen, biodiversiteit, lucht en water beschermen en verbeteren.
Eerlijkheid
Beginsel van Billijkheid
Biologische landbouw is gebaseerd op relaties die uitgaan van billijkheid, oftewel gelijkwaardigheid, respect, rechtvaardigheid en rentmeesterschap in een gezamenlijke wereld. Dat heeft betrekking op omgang tussen mensen onderling maar ook op de omgang met andere levende wezens.
Bij de biologische landbouw betrokken mensen moeten relaties zo vormgeven, dat er sprake is van billijkheid in de hele keten: bij boeren, medewerkers, verwerkers, vervoerders, handelaren en consumenten. De biologische landbouw streeft naar een goede levenskwaliteit voor iedereen, wil bijdragen aan voedselzekerheid en afname van armoede. Ze streeft wereldwijd een eerlijke voedselverdeling na.
Dieren krijgen leefruimte die aansluit op hun fysiologie, hun natuurlijke gedrag en welzijn. De natuurlijke hulpbronnen, die voor productie en consumptie worden gebruikt, moeten worden beheerd op een manier die sociaal rechtvaardig is en ecologisch verantwoord. Ook komende generaties moeten over die hulpbronnen kunnen beschikken. Billijkheid vraagt om productie-, distributie- en handelssystemen die transparant en rechtvaardig zijn en de werkelijke kosten voor samenleving en milieu in rekening brengen.
Zorg
Beginsel van Zorg
Biologische landbouw moet met voorzorg en verantwoordelijkheid worden beoefend; gezondheid, welzijn en leefomgeving van huidige en toekomstige generaties beschermen.
De biologische landbouw is een levend, dynamisch systeem dat reageert op interne en externe behoeften en omstandigheden. Mensen die in de biologische landbouw werken, kunnen efficiëntie verbeteren en de productie verhogen, echter niet ten koste van gezondheid en welzijn. Daarom moeten nieuwe technologieën worden beoordeeld en bestaande geëvalueerd. Vanwege ons vaak nog beperkte begrip van ecosystemen en landbouw, moeten we zorgvuldig handelen.