Auteur: eijdems

In het kader van het “Actieplan Biologisch” heeft het ministerie van LNV laten onderzoeken welke factoren bepalen of wij (de consument) wel, geen of weleens biologische producten koopt. Daaruit blijkt dat ons gewoontegedrag, zelfbeeld (hoe we onszelf zien), en de sociale norm voornamelijk bepalend zijn voor ons koopgedrag. Verder speelt, als gevraagd wordt naar specifieke producten, ook prijs ook een rol bij onze keuzes om wel of niet een biologisch product te kopen.

Minister Adema: “Het klinkt zo makkelijk: pas de prijs aan en consumenten kiezen wél voor biologische producten, maar er zit zoveel meer achter. We zijn gewoontedieren en ook consumenten moeten meegaan in de verandering naar duurzame producten. Biologisch is daar een sterk voorbeeld van. Omdat we gewoontedieren zijn, kijk ik ook specifiek naar de supermarkten: supermarkten weten als geen ander producten aantrekkelijk aan te bieden aan de consumenten. Supermarkten kunnen hun klanten meenemen in de meerwaarde van biologische productie. Zij kunnen bijvoorbeeld de producten op goede hoogte in de schappen zetten en zorgen dat bijvoorbeeld het huismerk duurzaam is. Alleen samen kunnen we ons voedselsysteem verduurzamen.”

Tijdens het slotsymposium van het project ‘Koplopers in Kringlooplandbouw’ op 7 december is het plan gepresenteerd om de kringloop verder te sluiten. In het project van Bionext en Biohuis is gekeken naar mogelijkheden om door te ontwikkelen op het gebied van kringloopsluiting: meer biologische mest, meer gebruik van niet-gangbaar strooisel en meer regionaal veevoer. Inge Lardinois,  directeur Plantaardige Agroketens en Voedselkwaliteit bij het Ministerie van LNV, nam  het plan in ontvangst. Ze gaf aan blij te zijn dat de sector zelf blijft werken aan de koplopersrol, zo meldt Bionext.

Drie jaar lang zijn er binnen de thema’s strooisel, mest en veevoer pilots uitgevoerd (met biologische ondernemers) rond Miscanthus als strooisel, stikstofefficiëntie en het in samenwerking telen van krachtvoerteelt. Uit voorbeelden in de pilots bleek dat er  mogelijkheden zijn om zelf strooisel of veevoer te telen en efficiënter te bemesten. Gezien de cijfers en achtergronden uit het project lijken de ambities zoals geformuleerd in het sectorplan als haalbaar.

Er liggen nog veel uitdagingen op gebied van kringloopsluiting en 100% kringloopsluiting is nog ver weg. De diversiteit van de sector maakt dat niet eenvoudig. Maar dankzij de innovatiekracht van ondernemers en de  sector als geheel kan ‘biologisch’ koploper blijven in kringlooplandbouw. De ervaringen en bevindingen zijn vastgelegd in een digitaal magazine.

De VBBM (Vereniging tot Behoud van Boer en Milieu) organiseert een driedaagse cursus voor de (rund)veehouder of geiten-/schapenhouder die zelf een aantal klachten bij zijn vee wil behandelen, en gebruik van antibiotica wil verminderen. De basisprincipes van de homeopathie worden behandeld, net als een aantal aandoeningen en de homeopathische behandeling ervan.

Na de eerste cursusdag kunt u thuis oefenen met de verkregen informatie en met het homeopathische geneesmiddelen pakket. Dit pakket kunt u vooraf bestellen, zodat u het na de eerste cursusdag mee naar huis kan nemen. Na een maand volgt een tweede dag, waarbij ervaringen uitgewisseld en besproken kunnen worden, en een nieuw stuk homeopathie bij verschillende aandoeningen behandeld wordt. Na weer een maand volgt dan nog een derde en laatste dag, waarop ervaringen uitgewisseld en besproken worden, ook de ervaringen van de andere werkgroepen. Deze uitwisseling blijkt een zeer waardevol deel van de cursus te zijn! Lees meer over de cursus en wijze van aanmelding op de website van VBBM.

Het rapport dat Wageningen University & Research en het Centraal Bureau voor de Statistiek hebben opgesteld geeft een overzicht van de huidige landbouw. Het aantal gecertificeerde biologische land- en tuinbouwbedrijven is met 1% gegroeid ten opzichte van 2022. Dat is de laagste groei sinds 2016. Het aandeel gecertificeerde biologische bedrijven in het totaal aantal bedrijven in de CBS-Landbouwtelling is toegenomen van 3,6% in 2022 tot 3,7% in 2023. Het aantal bedrijven dat gecertificeerd in omschakeling is in 2023, na een stijging in 2022, gedaald tot 427. Ook het aantal bedrijven dat niet-gecertificeerd in omschakeling is, nam in 2023 af tot 180 bedrijven. Een bedrijf kan zowel deels gecertificeerd biologisch zijn als deels gecertificeerd in omschakeling. De overgang naar een biologische bedrijfsvoering is namelijk ingrijpend en bedrijven kiezen er regelmatig voor om dat gefaseerd te doen. Het aandeel van voedingsmiddelen met een duurzaamheidskeurmerk staat onder druk door prijsstijgingen, staat in het rapport van WUR en CBS. Vorig jaar is dit aandeel licht gedaald, tot 18 procent. Dit is een trendbreuk met voorgaande jaren, waarin juist groei zichtbaar was.

Het areaal ‘biologisch’ zou in 2030 15% moeten zijn. Alleen de provincie Flevoland benadert dit percentage met 14,2%, In totaal zijn er nu 557 biologische melkveebedrijven. Friesland is koploper bij de biologische rundveestapel met 16.000 runderen, waarvan een kleine 10.000 voor de biologische melkproductie. De cijfers in het rapport onderschrijven dat de gewenste transitie in de landbouw niet zo snel verloopt als gewenst. Zie voor het gehele rapport Open overheid.

De Europese ministers van Landbouw zijn het nog niet eens geworden over verruiming van de regels rond genetische bewerking van groente en fruit. De Europese Commissie is voor verruiming van de regels. Voorstanders van gentechnologie zien grote mogelijkheden in verruiming van de regelgeving als het gaat om weerbaarder maken van groente en fruit. Tegenstanders zijn bezorgd over het wegvallen van de keuze om wel of net bewerkt groente en fruit te kopen of te telen.

In de uitzending van Nieuwsuur legde Douwe Monsma, biologisch akkerbouwer en bestuurslid van Biohuis, uit waarom hij zich zorgen maakt over verruiming van de regelgeving.

Minister Adema heeft de Tweede Kamer in een brief laten weten dat het niet gelukt is afspraken te maken over ‘dierwaardige veehouderij’. De invoering van wetgeving, die regelt dat dieren niet mogen lijden door de manier waarop ze worden gehouden, vertraagt dus nog verder. Adema geeft aan dat het bij het wetsvoorstel aangenomen amendement moeilijk te handhaven is en tegenstellingen bevat. Als voorbeeld noemt hij de wens tot vrije uitloop, die niet samenvalt met de wens om besmettelijke dierziekten te bestrijden (door dieren binnen te houden). Daarnaast worstelen belangbehartigers met de belangen en wensen van hun achterbannen, zo meldt de NOS.

De biologische melkveehouderij heeft in Nederland al in de Aanvullende Normen opgenomen dat koeien een minimaal aantal uren weidegang moeten hebben en er gelden minimumeisen voor de ruimte en het comfort in de stal.

Met ingang van 2024 moeten biologische bedrijven een volledig en functionerend risicobeheersplan hebben. Hierover hebben we eerder bericht. Tijdens de Biokennisweek geeft Skal een online presentatie waarin wordt toegelicht waaraan een risicobeheersplan moet voldoen en hoe dit op te stellen. Zie voor meer informatie over tijd en toegang de website van de Biokennisweek.

De Tweede Kamer wil dat minister Adema uit de landbouwbegroting extra geld beschikbaar maakt als aanvulling op de verlaagde GLB-premies. In de Kamer is onvrede over het feit dat boeren de gevraagde verduurzamingsstappen maken en vervolgens worden geconfronteerd met lagere premies dan toegezegd. Een meerderheid van Kamerleden stemde in met een motie van BBB om een vangnet vanuit de landbouwbegroting beschikbaar te maken. Behalve de (financiële) situatie van de boeren speelt ook het vertrouwen van de sector in de overheid een belangrijke rol in het steunen van de motie.

Minister Adema is in gesprek met de Europese Commissie over compensatie vanuit de landelijke landbouwbegroting. Hoewel aanvankelijk werd gedacht dat de Commissie hier niet mee in zou stemmen, lijkt er nu wel kans te zijn op EU- instemming voor een aanvulling op landelijk niveau.

Nadat de nieuwe Tweede Kamerleden zijn geïnstalleerd hebben ze in grote meerderheid ingesteld met een debat op korte termijn over het mestbeleid en de GLB toeslagen. Een verzoek daartoe werd ingediend door BBB-fractievoorzitter Caroline van der Plas. In de afgelopen periode kreeg de sector zorgelijke boodschappen op zich af: verlaging van de aangekondigde GLB-toeslagen en de aanscherping van het mestbeleid. Beide maatregelen hebben een flinke impact voor de bedrijven die het betreft.

Het is nog maar de vraag of het debat nog voor het Kerstreces ingepland kan worden.  Een deel van de partijen wil sowieso graag eerst inhoudelijk bijgepraat worden in een zogenaamde technische briefing over de bemestingsnormen en de aanwijzing van Nutriënten Verontreinigde gebieden. Dee kans lijkt dus groter dat er pas in het nieuwe jaar over gedebatteerd zal worden door de Tweede Kamer.

Minister Adema heeft in een Kamerbrief bekend gemaakt welke gebieden door het kabinet worden aangewezen als zogenaamde ‘nutriënten verontreinigde gebieden’ (NV-gebieden). Deze aanwijzing volgt op de derogatiebeschikking die Nederland van de EU opgelegd heeft gekregen. In deze beschikking staat als voorwaarde dat Nederland de derogatie mag afbouwen in enkele jaren als er gebieden als NV-gebieden worden aangewezen. In deze gebieden moet de waterkwaliteit versneld worden verbeterd. Voor ongeveer de helft van Nederland geldt nu dat het NV-gebied is. Bedrijven in deze gebieden die gebruikmaken van derogatie, moeten de hoeveelheid extra dierlijke mest die zij mochten uitrijden versneld afbouwen en het gebruik van stikstof met 20% verlagen.

In grondwaterbeschermingsgebieden wordt de stikstofgebruiksnorm sneller verlaagd: met 10% in 2024 en met 20% in 2025. Vanaf 2024 mogen bedrijven die met minimaal 50% van hun perceel in een zone van 250 meter rond een Natura 2000-gebied liggen, geen derogatie meer aanvragen. Zie de Rijksoverheid website voor meer informatie. De volledige Kamerbrief van minister Adema leest u hier.