Bestrijdingsmiddelen kunnen een giftige cocktail vormen als ze in combinatie voorkomen in oppervlaktewater. Dat concluderen de Universiteit Leiden en het RIVM in een onderzoek dat in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is uitgevoerd. De bevindingen werden gepresenteerd in de Bestrijdingsmiddelenatlas. Hierin zijn meetgegevens van waterschappen en Rijkswaterstaat verwerkt. De onderzoekers keken naar de effecten van middelen op ecologische gezondheid van oppervlaktewater.
De belangrijkste conclusie is dat zelfs als de concentraties van de afzonderlijke stoffen binnen de daarvoor gestelde limieten vallen, er soortenverlies kan ontstaan door een combinatie van deze stoffen. Voor elke stof afzonderlijk is de norm zodanig afgesteld, dat het risico op het verdwijnen van soorten tot een acceptabel minimum wordt beperkt. In combinatie kunnen ze echter een niveau bereiken die het minimum ruim overschrijdt. Door dit soort cocktail-effecten was in 2022 op meer dan 20% van de locaties, zonder normoverschrijdingen, de toxische druk net zo hoog of zelfs hoger dan bij locaties met normoverschrijdingen.
Mengseltoxiciteit krijgt steeds meer aandacht, onder andere doordat sterke aanwijzingen worden gevonden van schadelijke effecten op de menselijke gezondheid. Daarnaast is de kennis van deze cocktaileffecten belangrijk om ecosystemen in water gezond te kunnen maken. De Europese Kaderrichtlijn Water streeft naar chemisch schoon en ecologisch gezond oppervlakte- en grondwater. Dat is ook van belang voor veilig drinkwater. Ecoloog Marco Visser, een van de onderzoekers: ‘ Als we naar afzonderlijke stoffen kijken, lijkt ons oppervlaktewater geleidelijk schoner te worden, met steeds minder stoffen die de norm overschrijden. Echter, wanneer we de gezamenlijke effecten van alle giftige stoffen bekijken, is er minder vooruitgang zichtbaar en blijft een te hoge toxische druk frequent voorkomen.’